روشهای ایجاد انگیزه در درس عربی
۱ برقراری ارتباط عاطفی میان معلم و دانش آموز ، باعث ایجاد انگیزه ی یادگیری می شود. -
۲ یكی از عوامل مؤثر در یادگیري، انجام پیش مطالعه است ، یعنی درسی كه هنوز تدریس نشده است، مورد -
مطالعه ی قبلی دانش آموز قرار گیرد. داشتن اشتباه در این مورد ، امری طبیعی است.
۳ یادگیری كلمات جدید هر درس ، نقش بسیار مؤثری در فراگیری درس دارد. ترجمه ی متن درس و ترجمه ی -
جملات مربوط به تمرین ها ، در گرو دانستن معنی این كلمات است. برای خواندن كلمات جدید و یادگیری معانی
آن ها ، دانش آموز در ابتدا به واژه نامه ی كتاب مراجعه می كند و از آن جا كه ممكن است ، برخی كلمات به
طور كامل در واژه نامه ، علامت گذاری نشده باشند ، كلمات مورد نظر را در متن درس می یابد و با توجه به
تلفظ صحیح آن ها ، معانی كلمات را با تكرار و تمرین مناسب در ذهن نگه داری می كند.
۴ پس از یادگیری كلمات جدید درس و اطمینان از یادگیری كامل آن ها ، وظیفه ی دانش آموز ، خواندن متن -
عربی و صحیح خوانی آن است. البته متن عربی درس حداقل یک بار باید پیش مطالعه شده باشد. متن درس هر
چه بیشتر خوانده شود ، در یادگیری مؤثرتر است. در خواندن متن درس در دفعات پایانی ، دانش آموز معمولاً
توانایی خواندن متن را به شكل صحیح پیدا می كند و چگونگی بیان جملات را درمی یابد.
۵ پس از خواندن متن ، دانش آموز نسبت به ترجمه ی آن به فارسی اقدام می كند. برای انجام این كار ، دانش –
آموز ، علاوه بر دانستن معانی كلمات جدید ، باید معنی كلمات خوانده شده ی قبلی را نیز بداند. به عبارتی باید
معنی هریک از واژه ها را بداند. برای دستیابی به معنی این كلمات ، بهترین كار ، مراجعه به این كلمات در درس
های قبلی و یا كتاب های پایه ی اول و دوم است.
۶ سعی شود جملات به فارسی روان معنی شوند و از حفظ كردن معنی جملات ، بدون دانستن معانی یكایک –
كلمات خودداری شود. زیرا این امر یكی از عوامل خستگی دانش آموز است و این كار نه تنها سودی برای دانش
آموز ندارد ، بلكه باعث افزایش كار دانش آموز و كاهش كارآیی او می شود. زیرا معمولاً تعداد جملات از تعداد
واژه ها بیشتر است و حفظ كردن معنی جملات سنگین تر از حفظ كردن واژه هاست.
۷ دانش آموز ، پس از ترجمه ی جملات مورد نظر ، جهت اطمینان از پاسخ صحیح ، به پاكنویس خود مراجعه –
می كند و در صورت داشتن خطا ، مورد را ، بررسی و اصلاح می نماید. هنگام مطالعه ی پاكنویس ، جملات
بعدی باید با وسیله ی مناسبی پوشانده شود تا چشم دانش آموز ، با آن ها برخورد نداشته باشد.
۸ استفاده از تاکتیکهایی برای آسان سازی تمارین کتاب -
۹ پس از مطالعه و ترجمه ی متن و مطالعه ی خلاصه وار قواعد ، به تمرین درک مطلب پرداخته می شود. –
۱۱ تمرین های بعدی با توجه به موارد گفته شده ، مورد بررسی و مطالعه ی دانش آموز قرار می گیرد. –
۱۱ از دانش آموزان خواسته می شود كه مطالب كتاب را در كتاب البته در برگه هاي الصاقي بنویسند تا در –
دسترس دانش اموز باشد.
۱۲ كتاب های كمک آموزشی در درس عربی بر دو نوع اند: نوعی از آن ها ، متن درس ها را ترجمه كرده و –
پاسخ تمرین ها را در اختیار دانش آموز قرار می دهند. دانش آموزی كه از این كتاب ها استفاده می كند ، معمولاً
قدرت تفكر خود را از دست می دهد و فقط به حفظ كردن پاسخ ها می پردازد. نوعی دیگر از كتاب ها ، با طرح
سؤالات و پرسش ها ی مختلف ، باعث ایجاد تفكر در دانش آموز می شوند كه البته باید در انتخاب آن ها دقت
كرد. ضمناً برخی از این كتاب ها به طرح مباحث خارج از كتاب می پردازند كه ضرورتی به مطالعه ی آن ها
نیست.
۱۳ استفاده از فیلمهای آموزشی –
۱۴ . تهیه کتابهای گویا)صوتی( از کتاب درسی –
۱۵ . استفاده غیر مستقیم از کتاب کار –
۱۶ . تهیه فلش کارتهای جذاب ومتنوع دانش آموز /دبیر –
۱۷ شرکت دادن دانش آموزان در فعاالیتهای گروهی –
۱۸ تهیه پوسترهای آموزشی برای تفهیم قواعد درس -
81 جلوگیری از یکنواخت شدن روند تدریس به روشهای مختلف از جمله برگزاری مسابقه وبازی با فلش کارت -
ها و اجرای نمایش
تاثیر کتاب درسی:
رمز سازی برای یادگیری معانی واژگان عربی وکاربردی کردن واژه ها مثلا کلمه ی دَوَران رمز:دور زدن
استفاده از سوالات تشویق کننده چالش برانگیز در گروهها
توجه به خلاقیتها ی دانش آموزان )رمز سازی ،طراحی جدول واژگان،شکلک کشیدن برای کلمات و قواعدو....(
افزایش دوره های ضمن خدمت واموزش روشهای فعال تدریس
برگزاری مسابقات و المپیادها برای ایجاد روحیه ی رقابت در میان دانش آموزان و شناسایی و معرفی و تشویق
کردن نفرات برتر.
جداسازی کتاب مکالمه وتمارین جهت بالاتر بردن ارزش مکالمه عربی وهدفمند سازی)نکته ی مهم(
۷ متن دروس باید شاد ، علمی و مناسب یک دانش آموز پور شور و هیجان باشد . -
۸ تصاویر کتب درسی باید بسیار زیبا و با نشاط باشند . -
۱۱ مسئله حروفچینی و صفحه آرائی وهنر نمائی و سلیقه نشان دادن در صفحات کتاب ها -
۱۱ اجرای المپیاد عربی در سطح کشوری عامل مهمی در ایجاد علاقه در دانش آموزان است . -
۱۲ تجهیز مدارس به کتب مرجع قواعد و لغت نامه های عربی به فارسی و بالعکس ونیز مجلات عربی مانند ) -
الهدی الندا( .خیلی خیلی مهم
۱۳ استفاده از دبیر ان متخصص . -
۱1 عدم تکیه به قواعد خشک و بی روح دستور زبان به خصوص نحو زیرا هدف اصلی درک مطلب و فهمیدن -
متون و ترجمه لغت است .
۱1 مکالمه عربی با روشهای نوین وجذاب. -
۱1 استفاده از بحث مکالمه در کلاس در حد استفاده از متون دینی به وسیله پرسش و پاسخ به زبان عربی و -
نیز تحلیل ساده برخی از مباحث در قالب جملات توسط فراگیر و با استمداد از معلم و رسانه های گروهی و ... .
۱۷ بهره گیری از آیات قرآنی و احادیث )کوتاه و متنوع ( مستعمل در زبان فارسی به هدف ملموس نمودن آن -
واژگان در ادبیات و فرهنگ فارسی .
۱۸ نکته مهم دیگری که می تواند در دانش آموزان ایجاد علاقه کند تسلط نسبی دبیر عربی به این زبان است . -
دبیران ما بر نکات صرفی و نحوی تسلط و اشراف کامل دارند اما متاسفانه از بیان جملات حتی خیلی ساده هم به
زبان عربی در کلاس درس خودداری می کنند .برنامه ریزان کتاب های درسی ما بایدمشخص کنند که برای
خلاقیت « دستیابی به چه هدفی درسی به نام عربی را در برنامه ریزی گنجانده اند در بحث شیوه های ایجاد علاقه
جایگاه ویژه ای دارد این نوع آوری و خلاقیت از میان ارکان آموزش به معلم و تا حدی به کتاب درسی بر می »
گردد که باید با استفاده از تمثیل و بهره گیری از روش های فعال و جذاب تدریس و بکارگیری استعدادهای هنری
بالقوه دانش آموزان به شیوه های گوناگون عرضه گردد یکی از عرصه های نمود خلاقیت در یافتن ابزارهای
کمک آموزشی مناسب میباشد .
۱۹ مجهز شدن معلمان عزیز درس عربی به مسائل و شیوه های نوین تدریس گامی دیگر در جهت علاقه مندی -
دانش آموزان به زبان عربی است . ابزارهای کمک آموزشی برای درس عربی بسیار کم است و بیشتر به گچ و
تخته منحصر می شود .کلاس های آموزشی ضمن خدمت با در نظر گرفتن امتیازاتی برای دبیران شرکت کننده –
و یا پرداخت حق التدریس به آنها در ازای ساعات شرکت در جلسات ضمن خدمت که باید تمام دبیران عربی را –
پوشش دهد و از متخصصان و دبیران با سابقه و صاحب ذوق دعوت شود تا آموزش دهند و خلاصه کلام اینکه
باید هر از چند گاهی آزمون علمی و تخصصی بین دبیران عزیز برگزار شود تا معلمان محترم از مطالعه فاصله
نگرفته و همیشه با دست پر و اندوخته علمی فراوان وارد کلاس درس شوند .
۲۱ استفاده از نمایشنامه عربی برای آموزش متون درس های عربی -
۲۱ پرسش و پاسخ با استفاده از کارت های رنگی برای تفهیم کلمات و اصطلاحات یا بازی با فلش کارت -
۲۲ ترغیب و تشویق دانش آموزان به استماع اخبار عربی از رادیو و تلوزیون برای ایجاد علاقه به فراگیری -
هر چه بیشتر زبان عربی .
۲۳ بیان حدیث در ابتدای شروع هر کلاس توسط معلم عربی برای ایجاد جو معنوی در کلاس درس عربی . -
۲1 ترغیب و تشویق دانش آموزان برای ضبط اخبار عربی و برنامه های آموزشی زبان عربی یا کارتون -
وفیلمهای کوتاه برای آشنایی با متون دینی و معارف اسلامی و ارائه آن به کلاس درس به عنوان کار در کلاس .
۲1 اختصاص دادن دفتری برای فعالیتهای خاص عربی و ثبت نکات اخلاقی به عربی ،لطایف ،ضرب المثل ها -
پیامک یا لبخندهاو ..... .
۲1 ساخت دست سازه های آموزشی کاردستی روزنامه دیواری ونشریات مفید و تهیه صیغه های صرف ۱1 گانه -
فعل های مضارع و ماضی توسط دانش آموزان در مقواهای بزرگ .
- ۲۷
۲۸ بیان قصه های قرآنی و قصه ها و حکایت های عربی در کلاس درس برای ایجاد علاقه به فراگیری درس -
های عربی .
- - ۲۹ اهداء لوح تقدیر مزین به آیات قرآن و سخنان معصومین )ع( به دانش آموزان برای تشویق ایشان . ۳۱
تهیه کارت امتیاز عربی توسط معلم عربی برای ایجاد علاقه به فراگیری و بهره مندی از درس عربی .
۳۱ تهیه فلش کارتهای رنگی ومصورلغات ویا دفترچه لغات عربی توسط دانش آموزان همانند دفترچه لغات -
انگلیسی برای به یاد سپاری بهتر معنای لغات درس ها .
نقش معلم در آموزش زبان عربی :
علاقه داشتن معلم به یاددهی ویادگیری درس عربی
مطلع بودن معلم از الگوها و شیوه های نوین تدریس وبه کار گیری هر روش در جایگاه خود .
آشنایی دانش آموزان با شیوه های صحیح مطالعه
افزایش دانش آموزان به غنی سازی گنجینه ی لغات عربی
تبیین ارتباط درس عربی با علوم قرآنی وادبیات فارسی وسایر دروس مرتبط به منظور افزایش توانایی دانش
آموزان در درک وفهم دروس مرتبط
پیشنهاد انشانویسی و مکالمه وداستانهای کوتاه عربی چند خط گنجانده شود و در امتحان داشته باشیم ..مسئله
دیگر در رابطه با انگیزه یادگیری است و آن نوع سؤالات امتحانی است . از آنجایی که غالباً سؤالات امتحانی
کاملاً مثل سؤالات کتاب دانش آموز مطالب کتاب را عیناً و بدون یادگیری به خاطر سپرده وو حتی نمره بالا هم
کسب می کند . درصورتیکه اگر نوع سؤالات به گونه ای باشد دانش آموزان را مجبور به فراگیری و مشتاق
ابتکار عمل نماید ، از این یادگیری هم احساس لذت می کند و هم در درس پیشرفت می نمایند .
۷ عدم وجود هماهنگی میان عوامل مؤثر درآمزش زبان عربی از دیگر مشکلات موجود بر سر راه آموزش -
مؤثر این درس است . این ناهماهنگی شامل حجم زیاد برخی از کتابهای عربی و عدم تناسب آن با ساعات
اختصاص یافته برای تدریس و علاوه براین دو ، فضاهای آموزشی مناسب مزید بر علت است ، زیرا اغلب
جمعیت کلاس های ما به مراتب بیشتر حد نصاب و استاندارد جهانی می باشد . که باید در رفع ان کوشید.
از جمله :
نحوه برخورد کادر مدرسه و سایر معلمان با درس عربی وحتی قرآن. -
نحوه ارائه هدف از درس عربی به دانش آموزان . -
پرداختن بیش از حد دانش آموزان به سایر دروس بر اثر فشار معلم آن درس ها یا ترس خود بچه ها . -
ترس دانش آموزان از عدم توانایی یادگیری درس عربی )که در بیشتر موارد این ترس تلقینی است.( -
روشن شدن اهمیت قرآن و اهمیت زبان عربی به خاطر رابطه تنگاتنگ آن با قرآن . -
افزایش موسسات اموزشی زبان عربی در شهرها وناطق کشور
حمایت وتقویت زبان عربی
برگرفته از وبلاگ هسته ي تخصصي عربي استان گلستان
منابع :
قرآن کریم
البحث اللغوی عند العرب
فی علم اللغه العام
نهضت شعوبیه
خدمات متقابل اسلام و ایران استاد مطهری – -
درس هایی در باره ی اسلام گلدچیر علی نقی منزوی تهران انتشارات کمانگیر – – - -
- - - – – بحارالانوار محمود ناصری قوم نشردارالاثقلین جلد ۸۹ ص ۱۱۷
مجله رشد تکنولوژی آموزشی
www. Keyhannews.ir www.iqna.ir
www.mehrnews.ir
واطلاعات وتجارب شخصی ،آموزشی دبیر)اعظم ترکمان